Zaliczka czy zadatek? Umowa rezerwacyjna czy przedwstępna? U notariusza czy pisemna? Takie pytania sugerują, że mieszkanie już się sprzedaje a przynajmniej rezerwuje. Ale to dopiero takie ustne macanki między stronami, bez obecności pośredniczki i sama nie wiem czy to nie za szybko i nie za tanio. A w dodatku nie wiem kiedy ustalić termin zawarcia umowy przyrzeczonej i termin opuszczenia mieszkania, bo to zależy od terminu zakończenia remontu u siostry i tempa zwalniania mieszkań w Domu Seniora. Coś się dzieje i to napawa optymizmem ale mnie tak bardzo się nie spieszy, mogę czekać do jesieni na odpowiednich kupców. Ale z drugiej strony i chattę na skraju i garaż w pobliżu mieszkania sprzedałam pierwszym odpowiednim kupcom i wyszło raz niezbyt dobrze a raz bardzo dobrze.
Umowa przedwstępna - zadatek czy zaliczka
Umowa przedwstępna poprzedza umowę przyrzeczoną. Podpisywana jest najczęściej w przypadku, gdy transakcja zawierana jest na rynku wtórnym, Zgodnie z art. 389 Kodeksu cywilnego umowa przedwstępna „powinna określać istotne postanowienia umowy przyrzeczonej”.
- datę i miejsce jej zawarcia,
- dane jej stron,
- opis przedmiotu sprzedaży - dobrze, aby był jak najbardziej szczegółowy, z uwzględnieniem stanu prawnego nieruchomości oraz wskazaniem jej metrażu ora przynależności,
- cenę sprzedaży oraz warunki płatności - zazwyczaj przyjmują one formę 10/90, co oznacza, że nabywca wpłaca 10% ceny w momencie zawarcia umowy przedwstępnej (w formie zaliczki lub zadatku), a pozostałą jej część - po zawarciu umowy przyrzeczonej,
- termin zawarcia umowy przyrzeczonej - nie jest to punkt obligatoryjny, przy czym zgodnie z art. art. 389 § 2 „Jeżeli termin, w ciągu którego ma być zawarta umowa przyrzeczona, nie został oznaczony, powinna ona być zawarta w odpowiednim terminie wyznaczonym przez stronę uprawnioną do żądania zawarcia umowy przyrzeczonej. Jeżeli obie strony są uprawnione do żądania zawarcia umowy przyrzeczonej i każda z nich wyznaczyła inny termin, strony wiąże termin wyznaczony przez stronę, która wcześniej złożyła stosowne oświadczenie. Jeżeli w ciągu roku od dnia zawarcia umowy przedwstępnej nie został wyznaczony termin do zawarcia umowy przyrzeczonej, nie można żądać jej zawarcia”. Dlatego też najbezpieczniejszym rozwiązaniem będzie określenie przedmiotowego terminu bezpośrednio w umowie.
Forma umowy przedwstępnej
Umowa przedwstępna zawierana może być zarówno w zwykłej formie pisemnej, jak i w formie aktu notarialnego - jej wybór zależy od jej stron. Dobrze jednak pamiętać o tym, że podpisanie umowy u notariusza umożliwia stronom dochodzenie zawarcia umowy przyrzeczonej przed sądem oraz jest podstawą do żądania odszkodowania, uwzględniającego szkody, poniesione przez daną stronę z związku z nie zawarciem umowy.
Umowa zawarta w zwykłej formie pisemnej będzie podstawą do dochodzenia odszkodowania w granicach tzw. ujemnego interesu umowy, uwzględniającego szkody poniesione z tytułu zawarcia umowy przedwstępnej oraz przygotowania do przystąpienia do umowy przyrzeczonej. Strony mogą oczywiście wskazać w umowie inny zakres odszkodowania, na przykład poprzez jego rozszerzenie do dodatniego interesu umowy.
Dodatkowym zabezpieczeniem umowy będzie zadatek, którego funkcja w tym zakresie jest szczegółowo uregulowana w art. 394 Kodeksu cywilnego.
Zaliczka a zadatek
Pojęcie zaliczki nie podlega szczególnym przepisom prawa, dlatego stosuje się wobec niej przepisy o wykonywaniu umów wzajemnych. W przypadku, gdy do zawarcia umowy przyrzeczonej nie dojdzie, zaliczka jest zwrotna w wysokości, w jakiej została wpłacona. Jeżeli do wykonania umowy dojdzie, zaliczka zaliczana jest na poczet należnej ceny. Z drugiej jednak strony zaliczka nie pełni funkcji odszkodowawczej, jak ma to miejsce w przypadku zadatku.
Zgodnie z Art. 394. § 1 Kodeksu cywilnego „ W braku odmiennego zastrzeżenia umownego albo zwyczaju zadatek dany przy zawarciu umowy ma to znaczenie, że w razie niewykonania umowy przez jedną ze stron druga strona może bez wyznaczenia terminu dodatkowego od umowy odstąpić i otrzymany zadatek zachować, a jeżeli sama go dała, może żądać sumy dwukrotnie wyższej”. Obowiązek zwrotu zadatku w podwójnej wysokości nie ma zastosowania jedynie w przypadku rozwiązania umowy przez strony oraz w sytuacji „gdy niewykonanie umowy nastąpiło wskutek okoliczności, za które żadna ze stron nie ponosi odpowiedzialności albo za które ponoszą odpowiedzialność obie strony”. W przypadku zawarcia umowy przyrzeczonej zadatek, podobnie jak zaliczka, zostanie zaliczony na poczet świadczenia nabywcy z tytułu płatności ceny, określonej w umowie przedwstępnej.